Historia

RYS HISTORYCZNY

Pierwsze zapisy o Żmudzi pochodzą z 1443 roku, dokumenty te potwierdzają przynależność miejscowości do parafii rzymsko katolickiej w Chełmie. W 1505 roku dzisiajsza Żmudź nazywała się Szmodzy. 1661 roku pojawiła się nazwa Żmudź. Jak głosi podanie z tamtych lat, (1410 rok) wyruszyła chorągiew chełmska, która Po samej bitwie król Władysław Jagiełło w nagrodę osiedlił na naszych ziemiach rodowitych Żmudzinów z dawnego księstwa Żmudzkiego, stąd też prawdopodobnie wzięła się nazwa Żmudź. Chociaż niektórzy historycy twierdzą, że staroruskie słowo smudź znaczyło miejsce wielce odludne, smutne i trudno dostępne. Tej teorii zdaje się przeczyć fakt udokumentowany przez heraldyków warszawskich, że pan z nad Żmudzi o nazwisku Żmudzki posiadający znaczny majątek (dwór stał tam gdzie jest dzisiejszy GS), był bliskim przyjacielem króla Stefana Batorego i razem z nim wyprawił się na Gdańsk i Moskwę walcząc o Połock, Psków, Wielkie Łuski.

W roku 1595 diecezja chełmska przystąpiła do unii z Rzymem, co miało istotne znaczenie dla tych terenów w przyszłości. W XVII wieku akt grodzko-chełmski podaje, że właścicielem Leszczan, Wólki Leszczańskiej i prawdopodobnie Maziarni był Andrzej Michał Kuropatnicki, rezydujący w Wojsławicach. W Klesztowie w owym czasie rośnie w siłę i potęgę gospodarczą znany ród Węglińskich, który ufundował unicki kościół w Klesztowie.Ostatnim kasztelanem ziemi chełmskiej I Rzeczypospolitej był Wojciech Poletyłło. W Dryszczowie osiedlił się ród Titenbrunów, który pomagał tworzyć parafię w Klesztowie. Przedstawiciele tej rodziny żyją i mieszkają w Polsce. Najbardziej znaną jest pani Zofia Titenbrun. U schyłku I Rzeczypospolitej po I rozbiorze Polski granica między Polską a Austrią przebiegała wzdłuż biegu Udala do Bugu, dopiero na podstawie umowy między dwoma krajami w 1776 roku tereny nasze znowu powróciły do Polski.

W okresie zaborów nasiliła się rusyfikacja tych terenów, nastąpiły prześladowania unitów, siłą zmuszano ludzi do zmiany wyznania, wybudowano wtedy wiele cerkwi w Roztoce, Żmudzi, Pobołowicach, Leszczanach. Po powstaniu styczniowym została wybudowana bita droga z Chełma przez naszą gminę do Hrubieszowa dalej do Włodzimierza Wołyńskiego, Żytomierza i Kijowa. Powstało wiele młynów na naszym terenie. Po utworzeniu w 1912 roku guberni chełmskiej tereny naszej gminy weszły w jej skład, a wkrótce latem 1915 roku w wyniku ofensywy państw centralnych front przesunął się na wschód i Żmudź trafiła pod okupację austrijacką.

W okresie wojny i okupacji na terenie naszej gminy istniał obóz jeńców radzieckich (cmentarz znajduje się na tak zwanej górze rudeńskiej).

  Po zakończeniu wojny nastąpiły na tych terenach ogromne migracje ludności, Ukraińców przesiedlono za Bug, do nas napływała ludność z Wołynia, Polesia i Podola. Koloniści niemieccy odeszli wraz z wojskiem. Mieszkańcy Wołkowian wdzięczni za odzyskanie wolności usypali kopiec poświęcony Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, obecnie w tym miejscu znajduje się tablica upamiętniająca tamto wydarzenie.

W dniu 19 grudnia 1997 roku Rada Gminy w Żmudzi podjęła uchwałę w sprawie herbu gminy, a dnia 12 marca 1998 roku - w sprawie wzoru sztandaru. Nadanie prawa posiadania i przekazania sztandaru Radzie Gminy odbyło się w dniu 3 maja 1998 roku.
Herb gminy Żmudź przedstawia na błękitnym polu w złotej łodzi niedźwiedzia czarnego, siedzącego ze srebrną obrożą na szyi i złotym wiosłem w łapach.
Herb odwołuje się do nazwy gminy, a także do jej tradycji. Niedźwiedź nawiązuje bezpośrednio do godła Księstwa Żmudzkiego (czarnego niedźwiedzia ), a także pośrednio do rodziny Żmudzkich - dawnych właścicieli tych ziem, którzy prawdopodobnie przybyli z Litwy (lub byli z nią szczególnie związani, czego może dowodzić nazwa miejscowości). Łódź natomiast symbolizuje pierwszych przybyłych osadników na te tereny.

Wzór sztandaru: sztandarem Rady jest przymocowana do drzewca tkanina z wyhaftowanym na złotym płacie herbem gminy oraz napisem: Rada Gminy w Żmudzi. Na odwrotnej stronie na płacie czerwonym tkaniny wyhaftowany jest srebrną nicią wizerunek orła białego ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej z napisem: 3 maj 1998 r.
Herb został opracowany zgodnie z regułami sztuki heraldycznej i ma wartości artystyczne. Jest symbolem gminy i wyrazem autonomii jej samorządu, a także wizytówką gminy.

Żmudź swą intrygującą nazwę zawdzięcza osadnikom z terenu nadbałtyckiej Żmudzi, którzy otrzymali tę ziemię w nagrodę za zasługi w bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku.

Chorągiew, flaga, sztandar

W dniu 12 marca 1998 roku roku Rada Gminy w Żmudzi podjęła uchwałę w sprawie wzoru sztandaru. Nadanie prawa posiadania i przekazania sztandaru Radzie Gminy odbyło się w dniu 3 maja 1998 roku. Wzór sztandaru: sztandarem Rady jest przymocowana do drzewca tkanina z wyhaftowanym na złotym płacie herbem gminy oraz napisem: Rada Gminy w Żmudzi. Na odwrotnej stronie na płacie czerwonym tkaniny wyhaftowany jest srebrną nicią wizerunek orła białego ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej z napisem: 3 maj 1998 r.

Herb Naszej Gminy

W dniu 19 grudnia 1997 roku Rada Gminy w Żmudzi podjęła uchwałę w sprawie herbu gminy.
Herb gminy Żmudź przedstawia na błękitnym polu w złotej łodzi niedźwiedzia czarnego, siedzącego ze srebrną obrożą na szyi i złotym wiosłem w łapach.
Herb odwołuje się do nazwy gminy, a także do jej tradycji. Niedźwiedź nawiązuje bezpośrednio do godła Księstwa Żmudzkiego (czarnego niedźwiedzia ), a także pośrednio do rodziny Żmudzkich - dawnych właścicieli tych ziem, którzy prawdopodobnie przybyli z Litwy (lub byli z nią szczególnie związani, czego może dowodzić nazwa miejscowości). Łódź natomiast symbolizuje pierwszych przybyłych osadników na te tereny.
Herb został opracowany zgodnie z regułami sztuki heraldycznej i ma wartości artystyczne. Jest symbolem gminy i wyrazem autonomii jej samorządu, a także wizytówką gminy.