Przez obszar Gminy przepływają rzeka Udal, będąca lewobrzeżnym dopływem Bugu oraz trzy cieki wodne o mniejszym znaczeniu: rzeka Krzywólka, Kanał Żmudzki oraz Kanał Lipiniecki. W Gminie znajdują się cztery zbiorniki retencyjne:
- w miejscowości Puszcza o pow. 10,00 ha,
- w miejscowości Wołkowiany o pow. 4,00 ha
- w miejscowości Kol. Pobołowice o pow. 9,50 ha
- w miejscowości Wołkowiany - zbiornik „Dębowy Las” o pow. 27,60 ha
Gmina charakteryzuje się lesistością wynoszącą około 20 %, i występowaniem dobrych gleb. Miejscowe środowisko przyrodnicze należy uznać za cenne,
o czym świadczą występujące tu prawne formy ochrony przyrody. Walory krajobrazowe Gminy doceniono poprzez objęcie ich ochroną w dwóch Obszarach Chronionego Krajobrazu: Chełmskiego oraz Grabowiecko – Strzeleckiego. Obok Żmudzi znajduje się rezerwat przyrody z cennymi formami erozyjnymi na stokach ze skał kredowych oraz najbogatszym w Polsce stanowiskiem lnu złocistego. Dodatkowo na listę pomników przyrody wpisano dziewięć dorodnych drzew. Faunę Gminy reprezentują ptaki: łabędź niemy, kwiczoł, dzierzba rudogłowa, puszczyk, sowa uszata, rybitwa białoczelna, pliszka siwa, a także unikat w skali kraju — orlik krzykliwy. Najcenniejszy przedstawiciel gadów, to żółw błotny a wśród płazów, kumak nizinny, żaba zielona i ropucha szara. Ssaki to przede wszystkim sarny, łosie oraz bobry.
Na terenie Gminy występują następujące pomniki przyrody:
- dąb szypułkowy rosnący w miejscowości Pobołowice o obwodzie pnia 527 cm,
- lipa drobnolistna rosnąca w miejscowości Bielin o obwodzie pnia 290 cm,
- dwa jesiony wyniosłe rosnące w miejscowości Kolonia Pobołowice o obwodzie pnia około 380 cm,
- dwa dęby szypułkowe rosnące w miejscowości Pobołowice o obwodzie pnia około 427 cm,
- dąb szypułkowy rosnący w miejscowości Żmudź o obwodzie pnia 421 cm,
- dwa modrzewie rosnące w miejscowości Wólka Leszczańska o obwodzie pnia 286 i 332 cm.
Ponadto w miejscowości Żmudź występuje rezerwat przyrody o pow. 5,81 ha. Rezerwat utworzono w celu zachowania unikalnych form erozyjnych zbudowanych ze skał kredowych oraz ochrony stanowisk roślin kserotermicznych z największym w Polsce skupiskiem lnu złocistego. Na terenie Gminy utworzono Chełmski i Grabowiecko Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu. Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje północno zachodnią część Gminy. Są to tereny niezwykle bogate pod względem florystycznym i faunistycznym: dolina rzeki Udal i rzeki Krzywólka z licznymi stawami i torfowiskami, kompleksy leśne okolic miejscowości Pobołowice i Puszcza. Południowy fragment Gminy należy do Grabowiecko - Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu i obejmuje atrakcyjną krajobrazowo rzeźbę terenu okolic Maziarni i fragment doliny rzeki Wełnianka.
